Vertelperspectieven in 'Het Leven van Pi' (Yann Martel)
Het verhaal is in zijn geheel geschreven in het ik-perspectief, maar er zijn twee vertellers die gebruik maken van dat perspectief in plaats van één. Het boek vangt aan met een voorwoord met als ik-persoon de auteur van het verhaal. Hij beschrijft de reis die hij heeft afgelegd, op zoek naar dat éne verhaal dat waard was om zijn waardevolle tijd aan te besteden en neer te pennen. Dat pad verloopt met vallen en opstaan. Na veel werk is zijn eerste verhaal, zoals de schrijver het zo mooi verwoordt, emotioneel dood. Maar hij krijgt een tweede kans. In Pondicherry, India raakt hij aan de praat met een oude man. Hij heeft al vele verhalen gehoord, maar de oude man meent dat hij een verhaal voor de schrijver weet, waardoor hij in God gaat geloven. De auteur wordt verwezen naar een Indiase man gevestigd in Toronto, die het hoofdpersonage is van dit blijkbaar wonderbaarlijk verhaal, en hij is bereid om zijn relaas te vertellen. Zijn naam is Pi Patel. Zijn vertellingen waren wel degelijk de moeite waard voor de schrijver, want het is dit verhaal dat we te lezen krijgen in de rest van het boek. Het verhaal der wonderen wou hij zo goed mogelijk neerschrijven, daarom is het geschreven vanuit Pi's ogen. Het is Pi die het heeft beleefd, het zijn zijn gevoelens. Wij als lezer krijgen het beste voeling met het verhaal omdat het is geschreven in het perspectief van degene die het middelpunt is. Zo biedt de schrijver misschien ook het meeste respect aan Pi. De schrijver gebruikt hier ook de handelende of belevende ik-persoon. Het personage is niet alwetend en bezit geen kennis over de toekomst. Wat hij wel weet is het verleden en het nu. We nemen een kijkje in zijn brein om te zien wat hij denkt, zijn hart wordt ontleed, opdat wij zijn gevoelens kunnen lezen. We zijn op deze manier het meest betrokken bij het verhaal.
Het avontuur vertelt dus over een jonge Pi Patel, die in een reddingssloep belandt na de schipbreuk van het Japanse vrachtschip 'De Tsimtsum'. In de beperkte ruimte van de sloep moet hij zien te overleven met een zebra, een hyena, een orang-oetan en een Bengaalse tijger. Het hoofdverhaal van Pi wordt af en toe onderbroken door kleine hoofdstukjes, die in het cursief staan gedrukt. Deze zijn dan weer in het perspectief van de auteur geschreven.
Pi wordt vaak bezocht door de schrijver, opdat hij het hele verhaal aan hem zou kunnen vertellen. De schrijver luistert niet alleen naar wat Pi te vertellen heeft, maar hij bekijkt ook de omgeving. Hij beschrijft zijn huis, becommentarieert zijn Indiase keuken, ontdekt dat hij een familieman is. Sommige van deze hoofdstukjes lijken wel op objectieve schrijfsels, waarnemingen die hij opsommend heeft opgeschreven. Het voorwoord en de cursief geschreven deeltjes die het perspectief van de auteur aannemen, vormen een soort van raamstructuur voor het hoofdverhaal.
Dit voorwoord is natuurlijk geen echt voorwoord, want het verhaal is niet waargebeurd. Maar door het woord vooraf en de cursief gedrukte stukjes wordt er wel de illusie gewekt dat dit verhaal, dat gaat over een overlevingsstrijd tussen Pi Patel, de 16-jarige Indiase jongen en Richard Parker, de Bengaalse tijger, wel degelijk heeft plaatsgevonden op de Grote Oceaan, in 1977. Martel zou even goed gekozen kunnen hebben voor enkel één verteller, de handelende ik-persoon Pi Patel, maar dat heeft hij niet gedaan. In het verhaal is de alwetende ik (de schrijver in de cursieve stukjes) verweven. Martel heeft ons willen bedotten, ons willen doen twijfelen aan de werkelijkheid, of hetgeen we lezen wel echt is gebeurd. Dat is een concept waar hij vaker mee speelt in het boek. Pi plaatst bijvoorbeeld een nat deken over zijn hoofd waardoor hij begint te hallucineren. Realiteit en droom raken in elkaar verwikkeld. Vermoeidheid, honger zijn allemaal factoren die kunnen leiden tot de onzekerheid over wat echt is en wat niet. Op het einde wordt de lezer geconfronteerd met twee verhalen: het verhaal dat je zojuist hebt gelezen, de fabelachtige versie met dieren, of de meer realistische versie met mensen. Het is aan jou om te besluiten wat je wil geloven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten