Dat trage zich toevouwen je oogleden,
te dragen het loom fluweel van onze nacht.
Onze dag is geweest als bange blanke vazen, die waren blij
de bloemen van ons liefdespel te scharen rei aan rei.
Nu zal je slapen, mijn teergeliefde kind,
want morgen moet je de ogen openen: 'n zeer fris blad dat beeft in morgenwind.
Nu zal je slapen, mijn zachte kind, in de kuil van je haren;
straks is het dag, dan moeten wij weer tuilen lezen gaan.
Morgen zal er uit het Oosten 'n koning komen, met nieuwe bruidskleren voor ons
beiden;
hem zullen wij, arm in arm, als kinderen in het woud, verbeiden.
Knijp nu je ogen dicht, mijn luie luipaard
en strek je heupen naar je lust. Ach du, ...du.
29 april 1918
Een gedicht van Paul van Ostaijen, uit "Verzameld werk. Poëzie I."
Analyse
De slaap wordt hier voorgesteld als iets rustgevend, iets zacht. Twee personen hebben juist de hele dag in bed doorgebracht en de liefde bedreven. Ze worden beschreven als twee bange, blanke vazen, met andere woorden als twee angstige, verlegen individuen. De slaap is als een dekentje dat over hen wordt geplaatst. De slaap wordt verwelkomd door de geliefden want dankzij de slaap kunnen ze hun problemen even vergeten. Ze houden van de slaap, want ze worden pas geconfronteerd met hun donkere gedachten of problemen bij het aanbreken van de dag. De man draagt een wiegelied op aan de vrouw, waarin hij belooft dat ze de volgende dag weer "tuilen gaan lezen", dus opnieuw de liefde gaan bedrijven. Hij zegt dat er morgen een koning uit het Oosten komt met nieuwe bruidskleren. Misschien bedoelt hij hiermee meer luxe, meer geluk, of een betere toekomst voor hen beiden. Ze wachten op een betere toekomst, als twee naïeve kinderen. Misschien zijn de twee geliefden gedoemd en is er weinig kans op een betere toekomst. Paul van Ostaijen was een getormenteerde dichter, zoals trouwens de meeste van zijn collega-dichters.
Waarom beëindigt de dichter zijn gedicht met de Duitse woorden "Ach du, du..." ? Had Van Ostaijen sympathie voor de Duitse taal of cultuur? Het gedicht is gedateerd op 29 april 1918, wanneer de eerste wereldoorlog op zijn eind loopt. België lijdt dan al vier jaar onder de Duitse bezetting. We weten dat Van Ostaijen na de Duitse overgave aan de geallieerden op de vlucht is geslagen naar Duitsland, omdat de Belgische overheid hem verdacht van activisme. De activisten probeerden om Vlaanderen en de Vlaamse cultuur meer rechten te geven door op een of andere manier samen te werken met de Duitse bezetter.
In dit schilderij van Edvard Munch werd een naakt koppel afgebeeld, zittend op een bed of een sofa. Het schilderij straalt eerder een sombere sfeer uit. Ik vermoed dat het gaat om twee geliefden, en zij zien er niet echt gelukkig uit. De man zit met de handen in het haar, en dat wijst op een zekere wanhoop. Je kan een zekere spanning voelen tussen de twee personages. Ook het gedicht van Van Ostaijen handelt over twee geliefden, die dankzij de slaap even hun problemen kunnen vergeten. Zij zijn niet echt wanhopig, maar ze hopen toch op een betere toekomst, en die toekomst ziet er niet rooskleurig uit.
Alyssa Lambrecht
5G
Geen opmerkingen:
Een reactie posten