Slaap als een reus
slaap als een roos
slaap als een reus van een roos
reuzeke
rozeke
zoetekoeksdozeke
doe de deur dicht van de doos
Ik slaap
Uit "Paul Van Ostaijen, verzameld werk, poëzie 2".
Interpretatie
Berceuse nr. 2 is een eerder muzikaal gedicht. Je kan het bijna zingen, net als een echt wiegeliedje. Het is alsof Van Ostaijen een eigen versie heeft gemaakt van het wiegeliedje "slaap kindje slaap, daarbuiten loopt een schaap, ...". Het doet me een beetje denken aan de zeer simpele kinderboekjes waarmee ik in de lagere school heb leren lezen, je weet wel, de boekjes die vertelden over maan, roos en vis. De deur van de zoetekoeksdoos die sluit, dat kunnen vermoeide kinderoogjes zijn die dichtvallen. En als het kind dan eindelijk slaapt, dan kan de ouder ook met een gerust hart de ogen sluiten.
Berceuse voor volwassenen
Wanneer de zandman nog eens komt
-maar hij komt niet meer-
zullen wij slapen gaan en dromen
van een droom
die niet gedroomd werd
Ach alle mensen slapen goed
die de deur op grendel weten
Uit "Paul van Ostaijen, verzameld werk, poëzie 2".
Interpretatie
Het zandmannetje, of Klaas Vaak, is een kaboutertje dat zand in je ogen strooit voor het slapen. Dat zand is een soort van slaapzand, dat ervoor zorgt dat je ogen zwaarder worden, je lekker in slaap valt en mooie, zoete dromen hebt. In het gedicht wordt gezegd dat het zandmannetje komt wanneer je de grendel op de deur zet. Dit kan betekenen dat hij alleen maar langskomt wanneer je jezelf kunt afsluiten van al je problemen. Je moet je hoofd leegmaken, anders kan je niet goed slapen.
Van Ostaijen kon vermoedelijk zelf ook niet goed slapen omdat hij worstelde met allerlei sombere gedachten. Dit is niet zo verwonderlijk omdat hij aan tuberculose leed, liefdesproblemen had, en de eindjes moeilijk aan elkaar kon knopen. Een dichter kan meestal niet overleven met het schrijven van alleen maar gedichten, en dat is zeer frustrerend. Ook Van Ostaijen was verplicht om allerlei jobs te doen om het hoofd boven water te houden. Hij werkte bijvoorbeeld op een kantoor en in een drukkerij, hij verleende zijn medewerking aan tijdschriften, enz. ... . Hij wilde misschien gewoon verzen schrijven, niet zijn kostbare tijd spenderen aan een job die hem toch geen voldoening gaf.
Dit gedicht krijgt als titel "berceuse voor volwassenen", maar je kan je niet voorstellen dat je het zingt als een slaapliedje zoals de "berceuse nr. 2". De verzen klinken ook niet zo muzikaal. De titel is misschien ironisch bedoeld, want voor een volwassene worden zelden echte slaapliedjes gezongen.
Op de bovenstaande afbeelding zie je The Chordettes, een Amerikaanse popgroep uit de jaren 60. De vier vrouwen zongen vooral a capella. Eén van hun populairste liedjes is Mr Sandman, en Mr Sandman is uiteraard het zandmannetje. Dit liedje, waarin ze vragen aan het zandmannetje om hen zoete dromen te geven, is geschreven door volwassenen en voor volwassenen. Maar doordat het zo vrolijk en up-beat is, kan het ook even goed een liedje zijn voor kinderen. En daarom heb ik dit liedje gekozen, het is zowel een soort van berceuse voor kinderen als voor volwassenen.
Alyssa Lambrecht
5G
Geen opmerkingen:
Een reactie posten